2 FAZLI (AŞAMALI) ORTODONTİK TEDAVİ VE AVANTAJLARI NEDİR? -- MAYIS 2019

Amerikan Ortodonti Birliği (AAO) çocuğunuzun ilk ortodontik kontrolünü 7 yaşından önce yapılması gerektiğini belirtmektedir. Peki bu kontrollerde neler yapılıyor, nelere dikkat ediliyor biliyormuyuz? 7 yaşından önce kontrole gelen hastanın ağzında çoğunlukla süt dişleri olur.

Resim1: 7 Yaşındaki Çocuğun Diş Gelişimi (Daimi dişlerden 6 yaş dişleri olan birinci büyük azılar, alt iki kesici diş sürmüştür; üst kesici dişler ve alt yan kesici dişler sürme aşamasındadır)

Normal dişlenme yaşına göre alt ön kesici iki diş ve 6 yaş dişlerinin (birinci büyük azı) ağızda olması beklenir. Bu dönemde kontrole gelen hastalarda dişlerin dizilimi ve çarpraşıklık, çürük varlığı, herhangi bir kötü alışkanlık varlığı (parmak emme, tırnak yeme vb.), horlama gibi uyku problemleri ve iskeletsel çene problemleri varlığına bakılır. Yukarıda belirtilen herhangi bir problemin varlığında hastaya erken ve önleyici tedavi olarak adlandırılan tedavi seçenekleri düşünülebilir. Bu tedaviler hastanın ileride göreceği sabit tel tedavisine yardımcı olması ve tedavi süresine kısaltması için uygulanır. 2 fazlı(aşamalı) ortodontik tedavilerin ilk aşamasıdır.   Erken ve Önleyici Tedavilerde (2 Aşamalı Ortodontik Tedavinin 1. Aşaması) Neler Yapılır?   7-8 yaşlarında olan bir hastada görülebilecek ortodontik problemler aşağıdakiler olabilir:

• Çapraşıklık
• Çürük dolayısı ile erken diş kayıpları
• İskeletsel problemler (alt çenenin önde kapatması vb.)
• Kötü alışkanlıklar (parmak emmeden dolayı üst çenenin önde bulunması vb.)
• Üst çene darlığı ve çapraz kapanış
• Düşmesi beklenen ama düşmeyen süt dişleri
• Alt ve üst çene arasında açık kapanış (yutkunurken araya dil girmesi)
• Ön çapraz kapanışta olan dişlerin varlığı

  Ortodontik Tedavinin 1. Aşamasında Ne Gibi Tedaviler Uygulanabilir?   Erken ve önleyici tedaviler yukarıda belirtilen problemleri çözmeye odaklanmış tedavilerdir. Sabit tel tedavileri ile bütün problemler ortadan kaldırılırken, erken ve önleyici problemlerde ana problem ne ise onun üzerinde yoğunlaşılır. Amaç ileriki zamanda hastanın göreceği sabit ortodontik tedaviyi kolaylaştırmak ve süresini kısaltmaktır. Bu aşamada tel tedavisine direk başlanmamasının sebebi daimi dişlerinin çoğunluğunun ağızda sürmemiş olmasıdor.  Onlarında beklenmesi halinde tedavinin çok uzun yıllar sürüp hastanın motivasyon ve kooperasyonunu ortadan kaldıracağı göz önünde bulundurulmalıdır. Bu yaşlarda aşağıda yazılan problemler ile karşılaşılabilir:

• Alt ve üst çene arasında açık kapanış mevcut ise hasta her yutkunduğunda dil araya girer ve dişlerin birbirine doğru uzamasını engeller. Bu gibi durumlarda bir dil tutucu apareyi yapılabilir.

Resim 2: Ön bölgede açık kapanış ile dilin araya girmesi ve dişlerin uzamasının engellenmesi. Yapılacak olan dil tutucu apareyi ile dilin araya girmesi engellenebilir.

 

• İskeletsel olarak alt çenenin önde olma durumunda ise üst çene genişletmesi ve takiben yüz maskesi (facemask) kullanımı yapılabilir.

 

• Üst çene darlığı ve çapraz kapanışlarda da üst çene için bir genişletme apareyi hazırlanmasında fayda olacaktır.
• Çapraşıklık durumlarında üst çene genişletme apareyi hazırlanabilir. Üst çenenin genişlemesi ile üst çenedeki çapraşıklık azalır, pasif olarak alt çene de genişleyeceği için alt çene çapraşıklığının da hafiflediği görülebilir.

Resim3: Çapraşıklık miktarının azaltılması için veya üst çene darlığını ve bununla bereber görülebilen çapraz kapanışı düzeltmek için üst çene genişletme apareyi kullanılabilir

   

• Erken süt dişi kayıplarında, kaybedilen dişin bir arkadaşındaki diş boşluğa doğru devrilebilir ve daimi dişlerin yerinden çalabilir. Bu gibi durumlarda yer tutucu yapmak bir çözümdür. Panoramik röntgenle beraber alttan gelen dişin durumunu da incelemek gerekir.
• Düşmesi beklenen ama düşmeyen dişlerin röntgenle beraber izlemesi yapıldıktan sonra diş çekimlerine gönderilebilir. Bu tarz süt dişi çekimlerine “rehber çekimler” denir ve alttan gelmesi gereken daimi dişlerin önünü açmak için ve çapraşıklığı rahatlatmak için ortodontistler tarafından uygulanabilir.

  Dinlenme (Bekleme) Periyodu   Ortodontik tedavinin ilk aşaması tamamlandıktan sonra dinlenme periyoduna geçilebilir. Bu dönemde elde edilen düzeltme korunurken, süt dişlerinin yerini daimi dişlerin alması beklenir. Kişiden kişiye göre değişen bu dinlenme süreci sonunda ortodontik tedavinin 2. Aşaması olan sabit tel tedavisi ya da şeffaf plaklarla olan tedaviye geçilir. Haziran ayında iki fazlı ortodontik tedavinin şeffaf plaklarla yapılmasını anlatacağımız için bu ay sadece sabit tel tedavisini anlatacağız.   Ortodontik Tedavinin 2. Aşaması Bu aşamaya gelindiğinde hastanın ilk başta bahsettiğimiz problemleri ortadan kalkmış, daimi dişlenmesi tamamlanmış ya da bitmeye yakın olabilir. Bu aşamada sabit tel tedavisine başlanır. Diş dizilimleri düzeltilir, alt-üst çene arasında hala mevcut olan ileri/geri, ya da vertikal problemler var ise bu problemlerin çözümü ile tedavi sonlanır.   2 Aşamalı Ortodontik Tedavilerin Avantajları

• Erken yaştaki çocuklarda vücudun verdiği cevaplar daha hızlı olduğu için daha hızlı sonuç alınır.
• Erken yaşta görülen problemler ileride daha ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkabilir ve bu problemlerin düzeltilmesi daha fazla zaman alır, tedavi süresini uzatır ve tedavi ücretini arttırır.
• Hastanın iskeletsel olarak problemlerinin düzeltilmesi/azaltılmasının hastanın psikososyal hayatına olumlu etkileri olur.

2 Aşamalı Ortodontik Tedavi Her Hastaya Uygulanabilir mi? Çoğu hastanın iki aşamalı ortodontik tedaviye ihtiyacı olmaz. Bir tek sabit tel tedavisi gibi bir tedavi seçeneği ile problemleri ortadan kaldırılabilir. Ancak kimin ihtiyacı olup olmadığını da en iyi ortodontistinize danışarak öğrenebilirsiniz. Bunun içinde 7-8 yaşından önce çocuğunuzun ortodontik kontrolüne getirmeniz gerekmektedir.   “Site içeriğinde bulunan bilgiler bilgilendirmek içindir, bu bilgilendirme kesinlikle hekimin hastasını tıbbi amaçla muayene etmesi veya tanı koyması yerine geçmez.”