Doğumdan 6 ay sonra sürmeye başlayan süt dişlerinin tamamı genellikle ortalama 12 yaş civarında düşmüş olur. Çoğu zaman süt dişinin düşmesini altından sürekli dişin gelmesi takip eder. Eğer süt dişi düştükten belirli bir süre içinde (6 ay – 1 yıl) sürekli diş sürmesi izlenmiyorsa:

• Sürekli diş yanlış yerden sürmeye çalışıyor olabilir
• Gömük kalmış olabilir
• Konjenital (Doğumsal) Diş eksikliği olabilir
• Sürekli dişin süreceği alanda sıkışıklık/çapraşıklık olabilir
• Sürekli dişin süreceği alandaki dişeti çok kalınlaşmış olabilir

Konjenital (doğumsal) diş eksikliklerinin sebepleri nelerdir?

• Genetik faktörler
• Enfeksiyon
• Travma
• Bazı ilaçların kullanımı
• Başka sendromların varlığı (cleidocranial displazi vs.)

Hangi dişler eksik kalabilir? Diş eksiklikliklerinin görülme sıklığı farklı toplumlar arasında %0,15 ile %16,2 arasında görülmektedir. En sık diş eksikliği üçüncü büyük azı dişlerinde (20 yaş dişleri) görülürken, onu alt ikinci küçük azı dişleri ve üst yan kesici dişler takip etmektedir. Türkiye'de eksikliği en sık görülen diş %7-40 arası üçüncü büyük azı diş iken, onu %2,6 - 11,3 ile alt ikinci küçük azı ve üst yan kesici dişler takip eder. Diş eksikliğinden nasıl emin oluruz? Böyle bir durumdan şüphelenildiği zaman izlenecek en iyi yol hastada panoramik röntgen çekilmesidir. Panoramik röntgenler varsa ağızdaki süt dişlerini, yerine gelecek olan sürekli dişleri, kök oluşumlarını ve diş eksikliklerini görebilmek için en etkili yoldur.

Resim1: Çekilecek bir panoramik röntgen ile, dişlerin eksik mi olduğunu yoksa gömük mü kaldıklarını rahatça görebiliriz. Bu röntgen de hastanın üst yan kesici dişleri doğuştan eksiktir.

Diş eksikliğinde tedavi seçenekleri nelerdir? Diş eksikliğinde tedavi seçenekleri:

• Süt dişinin korunması
• Boş kalacak olan alana implant/protez için gerekenlerin yapılması
• Ortodontik tedavi ile boşluk kapatılması olarak sıralanabilir.

Bu sadece ortodontistin kararı olmamakla beraber, aileyle ya da hastanın kendisiyle beraber konuşarak alınabilecek bir karardır. En doğru seçenek için:

• Tutulması planlanan süt dişinin durumu
• Alt/üst çene ilişkisi
• Çapraşıklığın miktarı

gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Üçüncü büyük azı dişleri zaten çoğu zaman ortodontik tedavi planlamarı içinde kendilerine yer bulmazlar. Süt dişi, altında sürekli diş olmadığı durumlarda, iyi bir ağız hijyeni ile 40-50 yaşları arasına kadar rahatça ağızda kalabilir. İyi bir ağız hijyeni olan hastada, sıkışıklık yok ve çene ilişkileri de iyiyse; en iyi seçenek süt dişini ağızda tutmak ve seneler sonra gerektiğinde implant/protez yapılması olabilir. Ancak üst yan kesici diş eksikliklerinde estetik faktörlerde göz önünde bulundurulmalıdır. Süt yan kesici dişler, küçük ve dayanıksız olduklarından dolayı uzun yıllar ağızda kalamazlar. Bu durumda seçenekler implant/protez veya boşluğun ortodontik olarak kapatılmasıdır.

Resim2: Diş boşluğunun korunup yerine implant yapılması

Sıkışıklığın çok fazla olduğu, süt dişinin kökünün ve/veya üst kısmının harap olduğu durumlarda süt dişinin de çekilmesi ve boşluğun ortodontik olarak kapatılması doğru tercih olacaktır. Boşluğun kapatılması durumunda eksik olan yan kesici dişin arkasında köpek dişi ile başlayan dişler öne doğru getirilir ve boşluk kapatılır. Önceden belirttiğimiz faktörlere de (çene ilişkileri, çapraşıklık vs.) bağlı olan bu tedavi seçeneği tedavi süresini belli bir ölçüde uzatır. Bunun dışında boşluğun yerine getirilen köpek dişlerine kozmetik dolgularla eksik olan üst yan kesici diş görünümü verdirilir.

Resim3: Üst köpek dişinin üst kesici dişlerin yanına getirilip dolgularla üst yan kesici diş görüntüsü verilmesi

Kapanışın ve alt/üst çene ilişkisinin ideal olduğu durumlarda boşlukların ortodontik olarak kapatılması uzun süren bir tedavi seçeneğidir ve ideal durumda olan kapanışı bozma ihtimali vardır. Çekilecek olan panoramik ve sefalometrik röntgenlerin analizleri ve ağız içi/dışı muayenelerin sonrasında ortodontist en iyi tedavi planını seçer. Yapılan çalışmalarda insanlar ön bölgede implant ya da protez olmasındansa doğal dişlerin olmasını daha estetik bulmaktadırlar.     Not: Site içeriğinde bulunan bilgiler bilgilendirmek içindir, bu bilgilendirme kesinlikle hekimin hastasını tıbbi amaçla muayene etmesi veya tanı koyması yerine geçmez  

Kaynaklar:

Congenitally missing teeth (hypodontia): A review of the literature concerning the etiology, prevalence, risk factors, patterns and treatment - Vahid Rakhshan¹

Congenitally missing maxillary lateral incisors: Restorative replacement - Vincent O. Kokich, Jr., Greggory A. Kinzer, and Jim Janakievski

Congenitally missing maxillary lateral incisors: Canine substitution - Bjorn U. Zachrisson,a Marco Rosa and Sverker Toreskog

http://kevinobrienorthoblog.com/space-opening-closing-missing-upper-later-incisors-public-think/

http://www.gregjorgensen.com/blog/2017/05/what-can-i-do-if-my-child-is-missing-a-permanent-tooth/